KÜLTÜRLER ARASI HEMŞİRELİK EĞİTİMİ

Son yüzyılda dünyanın hemen hemen tüm bölgelerinde küreselleşme ile birlikte savaşlar, etnik çatışmalar, çevresel krizler, baskılayıcı rejimler, ekonomik çöküntü gibi durumlar pek çok insanın, ülkesi içinde ya da başka ülkelere göçmen sığınmacı olarak, isteyerek yada zorunlu göç etmesine neden olmaktadır. Bu durumda dünyada farklı kültürler ve alt kültürlerden bireylerin, ailelerin ve grupların oluşturduğu çok kültürlü nüfus yapıları ortaya çıkmaktadır. Çok kültürlü toplumlarda kültürel çeşitliliğe dayalı karmaşık, benzer ve farklı kültürel anlayışlar yaygındır. Bu kültürel anlayışlar; yaş, cinsiyet, ırk, etnik özellikler, sosyoekonomik sınıf, dinsel kimlik, seksüel davranışlar, eğitim, tarih gibi pek çok faktörlerle şekillenir. Diğer bir deyişle her birey, dünyayı kendi kültür penceresinden algılar. Dünyada son yıllardaki sağlık politikaları, artık öncelikli olarak başta etnik özellikler olmak üzere sağlıkta eşitsizliklerin ve ayrımcılığın önlenmesine odaklanmaktadır. Bu nedenle, kültürel açıdan farklı toplum gruplarının gereksinimlerine yanıt verecek sağlık bakımını düzenleyebilmeleri için, tüm sağlık ekibi üyelerinin gerekli bilgi ve beceriler kazandırılarak eğitilmeleri gerekmektedir (Papadopulos 2003a). Bakım, sağlık ekibi içinde önemli bir yeri olan hemşirelerin temel konusudur. Hemşirelik bakımı, fiziksel, psikolojik ve psikososyal gereksinimleri ile ilgili özel işlevlerini yerine getiremeyen bireye yardım ve eşlik etmektir. Hemşirelerin etkili bakım sunmada, artık yalnızca mesleki bilgi ve uygulamaları yeterli değildir, entellektüel ve analitik becerilere de sahip olmaları da gerekmektedir. Nitelikli bireysel bakım, bireyin bir bütün olarak kültürü, inançları, adetleri ve değerleri ile ilgili faktörlerin göz önüne alınması ile verilebilir. Uluslararası Hemşireler Birliği (ICN) Etik Kodu’ da, hemşireliğe gereksinimin evrensel olduğunu, hemşireliğin özünde; insan yaşamına ve insan haklarına ulus, dil, din, cins, inanç, yaş, politik görüş ve sosyal statü farkı gözetmeksizin değer ve saygı olduğunu belirtir. Dünyada hemşirelerin de, diğer meslek üyeleri gibi iş olanakları, eğitim, ekonomik nedenlerle ülkeler arası yer değiştirdikleri fark edilmektedir. Pek çok hemşire ülkesi dışında çalışmaktadır, hemşire öğrenciler eğitim amacı ile başka ülkeleri ziyaret etmektedirler. 

Farklı kültürlere sahip hemşireler, ayrıca kültürler arası krizin yaşandığı farklı kültür gruplarına örneğin; savaşta askerlere, göçmenlere, sığınmacılara sürekli bakım vermek durumunda kalabilmektedirler. Hastanın kültürel değerleri, inançları ve tutumları hemşirelik bakımından yararlanmalarını etkiler. Hemşirelerin ve hastaların kültürel özellikleri örtüşmeyebilir. Hemşirenin de kültürel değerleri, inançları hasta bakımı ile ilgili kararlarını, tutumunu ve uygulamalarını etkiler. Hemşirenin bakım girişimleri bilinçli ya da bilinçsiz biçimde kendi kültüründen etkilenerek şekillenebilir.

KÜLTÜRLER ARASI HEMŞİRELİK; Kültürel değerler, inançlar ve uygulamalardaki farklılıkları ve benzerlikleri göz önüne alarak hastalık durumlarına yönelen bir hemşirelik çalışma ve uygulama alanıdır.

Kültürler arası hemşirelikte dört kavram tanımlanır (Bekar 2001);

1- Hemşire kültürler arası bakım personelidir,

2- Birey kültürel varlık olup, kendi kültürel öz geçmişinden ayrı düşünülemez,

3- Çevre kültürel kapsamdır,

4- Sağlığın doğası ve anlamı, kültürden kültüre göre değişir.

Kültürlerarası Hemşirelik Bakımının Amacı ve Önemi

   Kültürler arası hemşirelik bakımın amacı; kültürler arası hemşirelik bilgisi geliştirmek, bu bilgiyi hemşirelik uygulamalarına katmak, kültürler arası kavram, kuram ve uygulamaları hemşirelik eğitimi, araştırma ve klinik uygulamalarla bütünleştirmektir.

   Sağlık personelinin bireyin kültürünü iyi anlayamaması, tanımaması, iletişim bozukluklarına, çatışmalara, sağlık bakımında eşitsizliklere, ayrımcılığa, ırkçılığa, kalıplaşmış yargılamalara neden olur . Bu durum bakımın niteliğini ve bireyin sağlığını olumsuz etkiler.

Bireylerin erken tanı ve tarama programlarına katılmaları, tedaviye yanıtları ve hastalıkla baş etme yöntemleri de kültürel özelliklerinden etkilenir.